Cineville: van lokaal idee tot Europees netwerk

Project: CINERGY – Cinema innovation through new subscription-based business models in Europe
Organisatie: Cineville
Subsidieregeling: Innovative Tools & Business Models 2024

Het Nederlandse initiatief Cineville, dat sinds 2009 een succesvol abonnement voor onbeperkt filmbezoek in onafhankelijke bioscopen biedt, heeft zich de afgelopen jaren ontwikkeld tot een internationaal model voor publieksbinding binnen de culturele sector. Inmiddels is Cineville niet alleen actief in Nederland, maar ook in België, Oostenrijk, Duitsland en - sinds april 2025 - in Zweden. Wat begon als een cultureel ondernemersidee met een sterke lokale verankering, groeit nu via Europese samenwerking uit tot een netwerk dat zowel filmtheaters als filmliefhebbers verbindt.

In 2024 ontving Cineville met het project CINERGY – Cinema innovation through new subscription-based business models in Europe  een Europese bijdrage van ruim 900.000 euro. Die steun gaf ruimte aan een volgende stap in de digitalisering van het model: de ontwikkeling van tools die het publiek niet alleen in cijfers vangen, maar ook in gedrag en voorkeur leren lezen. Een publieksdashboard, bijvoorbeeld, dat inzicht biedt in het bezoekersgedrag – van de eerste klik op een trailer tot de uiteindelijke stoelreservering. En een systeem dat marketingtaken automatiseert, zodat filmtheaters hun communicatie kunnen afstemmen op timing, voorkeur en verwachting. Niet als vervanging van het persoonlijke, maar als versterking van de relatie tussen scherm en zaal, tussen film en kijker.

“De Europese steun kwam precies op het juiste moment,” zegt Samir Azrioual, directeur van Cineville. “We zaten al in een groeifase. Dankzij de steun van Creative Europe konden we versnellen en breder kijken dan onze bestaande netwerken.” De subsidie bood meer dan alleen financiële ruimte: ze maakte actieve deelname aan internationale festivals en industry events mogelijk. In Cannes presenteerde Cineville zich tijdens de Europa Cinemas-sessie aan een zaal vol arthouse-exploitanten en nationale filmorganisaties. “We konden daar voor het eerst de voorlopige resultaten delen van ons publieks- en marktonderzoek, mede mogelijk gemaakt door het Europese programma. Dat soort momenten vergroten niet alleen onze zichtbaarheid, ze verstevigen ook het vertrouwen in het model.” De aanwezigheid op CineEurope in Barcelona bracht Cineville in gesprek met meerdere nationale associaties, eerste verkenningen die mogelijk uitgroeien tot nieuwe samenwerkingen.

Wat Cineville onderscheidt, is de manier waarop het model zich telkens aanpast aan de context van het land waarin het wordt uitgerold. “We werken in elk nieuw land samen met een coalitie van lokale filmtheaters. Zij geven mede vorm aan het model,” zegt Azrioual. Prijsstelling, communicatie en strategie worden in gezamenlijkheid bepaald. “Dat gedeelde eigenaarschap is essentieel. Het zorgt voor vertrouwen en voorkomt dat filmtheaters elkaar als concurrent blijven zien.”

Cineville legt de deelnemende filmtheaters namelijk geen uniforme formule op, maar promoot/stimuleert eigen kleur en toon. Via de app en website kunnen filmtheaters gebruikmaken van redactionele en promotionele tools, afgestemd op hun publiek. Ook distributeurs profiteren mee: films krijgen meer zichtbaarheid en theaters durven vaker te programmeren buiten de gebaande paden, omdat ze weten dat er een betrokken publiek is.

Die aanpak blijkt ook inspirerend voor andere regio’s. Cineville verkent momenteel de mogelijkheden voor uitbreiding naar Centraal- en Oost-Europa. In de Baltische staten en de Balkan is het onafhankelijke filmnetwerk vaak kleiner en minder georganiseerd. “Juist daar is samenwerking cruciaal,” zegt Azrioual. “Maar het vraagt ook om flexibiliteit. We kijken niet alleen of ons model daar past, maar ook hoe het kan worden afgestemd op de lokale context en cultuur.”

Naast technologische innovatie speelt duurzaamheid een steeds belangrijkere rol. In lijn met de Green Strategy van de Europese Commissie die inzet op een klimaatvriendelijke culturele sector, draagt Cineville bij aan duurzamer cultuurbezoek door de nadruk te leggen op intieme, stedelijke filmtheaters. Die zijn vaak bereikbaar te voet of met de fiets, en vormen zo een alternatief voor grotere bioscoopcomplexen aan de stadsrand. Ook digitaal wordt gezocht naar milieuvriendelijke oplossingen, zoals het vervangen van de fysieke pas door een digitale variant en het energiezuinig ontwikkelen van software en IT-infrastructuur.

Vooruitkijkend naar 2030 ziet Azrioual een netwerk van Europese filmtheaters dat niet alleen verbonden is via Cineville, maar ook beschikt over praktische digitale tools, gedeelde data en een stevige onderlinge samenwerking. “We willen technologie ontwikkelen die echt helpt. Niet als doel op zich, maar als ondersteuning van wat er al door de filmtheaters gedaan wordt.” Ook interesse van buiten Europa is niet uitgesloten. Maar wat de toekomst ook brengt, de kern blijft: vertrouwen, samenwerking en een gedeelde filmliefde.

Dat is ook precies waar Creative Europe waarde toevoegt: het verbindt spelers uit verschillende landen, maakt kennisuitwisseling mogelijk, en helpt om lokale initiatieven duurzaam op te schalen. Cineville laat zien hoe die steun zich in de praktijk vertaalt, in nieuwe verbindingen, betere tools en een sterker netwerk voor onafhankelijke cinema.